O IIM lidera o proxecto “CONECTEE” no PN Illas Atlánticas de Galicia
Avaliará e reforzará o traballo de conservación da diversidade de elasmobranquios costeiros realizado polo Parque Nacional dás Illas Atlánticas de Galicia) na franxa costeira Atlántica española empregando metodoloxías innovadoras como a telemetría acústica ou técnicas xenómicas.
A investigación, dirixida por Alexandre Alonso Fernández, está financiada polo Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico no marco do programa “Proxectos de investigación científica na Rede de Parques Nacionais 2022”.
Santiago de Compostela, mércores 27 de xaneiro de 2023. O Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) inicia, co liderado do Instituto de Investigacións Mariñas (IIM), o proxecto “CONECTtividade Ecolóxica e o papel do Parque Nacional Illas Atlánticas de Galicia na conservación de Elasmobranquios costeiros (CONECTEE)”, cunha duración de tres anos e financiado polo Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico no marco do programa “Proxectos de investigación científica na Rede de Parques Nacionais 2022”.
O investigador principal é Alexandre Alonso Fernández e no que equipo de investigación están Francisco Saborido Rey, Sonia Rábade Uberos, Laura Casas Castaño e Gonzalo Mucientes Sandoval, do grupo Ecoloxía e Recursos Mariños. O proxecto conta coa colaboración do Parque Nacional Marítimo Terrestre dás Illas Atlánticas de Galicia (PNMTIAG).
O obxectivo principal é estudar os patróns de movemento e comportamento que determinan a conectividade das subpoblaciones de elasmobranquios costeiros en resposta ás presións ambientais na contorna dos espazos protexidos do PNMTIAG . Empregarase para iso como metodoloxía principal a telemetría acústica, ferramenta que proporcionarán estimacións continuadas dos movementos a nivel de individuo durante longos períodos de tempo (meses a anos).
“Brevemente, consiste na marcaxe de individuos con emisores acústicos que emitirán un sinal cada pouco tempo que será almacenada en receptores submarinos previamente fondeados na zona de estudo. Marcaranse 100 individuos no transcurso do proxecto. Aplicaranse tamén técnicas xenómicas, o que supón un avance no uso de novas aproximacións para o coñecemento e monitorización dos ecosistemas en augas abertas da Rede de Parques Nacionais”, avanza Alexandre Alonso Fernández.
En canto ás especies seleccionadas como obxecto de estudo, desde o equipo de investigación explican que “dentro das estratexias de conservación da biodiversidade mariña existen certos grupos taxonómicos especialmente vulnerables pola súa historia vital e o seu papel no ecosistema. Este é o caso dos elasmobranquios: quenllas e raias”.
“Para lograr o obxectivo principal da investigación é preciso obter un coñecemento adecuado da conectividade ecolóxica dos elasmobranquios costeiros. Isto permitirá realizar propostas de designación de novos espazos protexidos ou para a ampliación ou adaptación dos xa existentes fronte a escenarios futuros, incluído o cambio climático”, destaca Alexandre Alonso Fernández.
Dentro dese gran obxectivo global identificamos os seguintes obxectivos específicos como identificar a conectividade poboacional das especies de elasmobranquios costeiros que habitan na contorna de espazos mariños protexidos de augas atlánticas galegas; estimar o grao de conectividade xenética das especies de elasmobranquios costeiros que habitan na contorna de espazos mariños protexidos de augas atlánticas galegas; avaliar a eficacia das medidas de protección espacial existentes en base á evidencia científica obtida; identificar as necesidades de conservación baseadas na evidencia para propoñer novos ou modificar os existentes espazos protexidos e manter e fortalecer a conectividade espacial e incrementar o compromiso social na protección e conservación da nosa biodiversidade mariña, especialmente dos elasmobranquios costeiros.
O proxecto CONECTEE supón a consolidación da liña de investigación sobre ecoloxía espacial e conservación iniciada en proxectos anteriores polo grupo de investigación, tales como o proxecto TAC (2018, Fundación Biodiversidade), que permitiu a posta en marcha dun rede de vixilancia do comportamento e movementos de organismos mariños que deu lugar ás primeiras publicacións científicas sobre ecoloxía espacial de elasmobranquios mariños na zona; ou o proxecto iGENTAC (2020, Fundación Biodiversidade), co que desenvolveron ferramentas baseadas en técnicas de mostraxe minimamente invasivas para a implantación de programas de vixilancia de especies costeiras nunha área mariña protexida.
“CONECTEE é un paso adiante en relación aos avances realizados nos proxectos anteriores. En concreto, aplicaremos un novo enfoque combinando vixilancia de individuos a múltiples escalas espaciais que nos permitirá monitorizar especies moi móbiles, como os elasmobranquios costeiros, durante longos períodos de tempo. Usaremos, ademais, un enfoque multidisciplinar ao estudo da conectividade”, destacan desde o equipo de investigación.
Os datos que se obteñan coa investigación serán incorporados á ETN (European Tracking Network), iniciativa paneuropea para integrar todas as redes de seguimento acústico en funcionamento.