Ciencia aberta no IIM-CSIC
A ciencia aberta representa un cambio radical no enfoque que a comunidade científica fai do proceso científico.
O concepto de ciencia aberta baséase na idea de que, mediante o uso de tecnoloxías dixitais, ferramentas colaborativas e licencias adecuadamente adaptadas para a divulgación do coñecemento, podemos permitir e mellorar o traballo colaborativo que constitúe a base do progreso en investigación e innovación. Segundo esta idea, nos últimos anos a publicación tradicional dos resultados da investigación en revistas científicas veuse complementando coa diseminación do coñecemento en etapas máis preliminares do proceso de investigación.
O obxectivo deste proceso é promover unha ciencia de meirande calidade, fiabilidade e transparencia ao permitir a verificación de datos, de meirande eficiencia ao evitar a duplicación de esforzos e máis axustada aos retos sociais. Dentro deste marco promóvese a colaboración e a cooperación, sempre que a información científica estea libremente accesible baixo licencias que permitan o seu uso, redistribución e reutilización.
No Instituto de Investigacións Mariñas, contamos co noso Servizo de Biblioteca e Documentación, un equipo de profesionais que nos axudan e apoian na nosa transición cara a unha ciencia completamente aberta. O uso de ferramentas institucionais, tales como Digital.CSIC (o repositorio de ciencia aberta do Consello) e a súa actualización por parte do persoal da nosa biblioteca permítennos avanzar nesta dirección.
A isto únese o noso compromiso con varios Mandatos de Acceso Aberto desenvolvidos por moitas entidades financiadoras, que nos últimos anos foron incorporando o acceso aberto aos resultados da investigación como condición previa necesaria para recibir financiamento público para proxectos de investigación.
En 2019, o CSIC aprobou o seu propio mandato de acceso aberto, que actualmente obriga a depositar a nivel institucional os conxuntos de metadatos asociados coas publicacións revisadas por pares, acompañados do texto completo da publicación sempre que sexa posible.
Este mandato ten en conta a recompilación ou depósito de metadatos e conxuntos de datos asociados cos elementos, agás cando existan motivos de confidencialidade, seguridade ou propiedade intelectual que o impidan.
O Artigo 37.2 establece a obriga de facer pública unha versión dixital de todos os artigos científicos con financiamento público; para este fin, deberán depositarse en repositorios de acceso aberto.
O Plan Estatal de I+D+i ou PEICTI é a principal estratexia do Goberno de España para promover e apoiar a investigación e a innovación no país.
O Programa Marco de Investigación e Innovación da Unión Europea para o período 2021-2027 amplía a obriga de acceso aberto, especificando que os datos da investigación deben ser doados de atopar, accesibles, interoperables e reutilizables (FAIR).
Horizonte 2020, ou H2020, foi o Programa Marco Europeo (FP7) de Ciencia e Innovación para o período de 2013 a 2020. En 2021 comezou o seguinte Programa Marco, Horizonte Europa.
Digital.CSIC é o principal repositorio de acceso aberto para todos os tipos de recursos producidos polo Consello Superior de Investigacións Científicas, dende artigos de investigación e libros ata ferramentas educativas e de divulgación.
