O IIM capta máis de 1M€ do Plan Estatal - Xeración de Coñecemento

Vigo/Santiago de Compostela, mércores, 23 de novembro de 2022. O Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) iniciou en Galicia 13 novas investigacións financiadas pola Axencia Estatal de Investigación (AEI) a través da convocatoria de proxectos de I+D+i no marco do programa "Xeración de Coñecemento e Fortalecemento Científico e Tecnolóxico do Sistema de I+D+i".

Deste xeito, o Instituto de Investigación Mariñas porá en marcha 6 proxectos cos que recadou un total de 1.145.000 euros. En total, o CSIC acadou en Galicia máis de 2 millóns de euros para desenvolver estas investigacións, que se inician agora e rematarán en 2026.

Proxectos do IIM

Enxeñaría de Biosistemas e Bioprocesos

O grupo lidera o proxecto “Optimización de fermentacións sostibles vinificación a través de enfoques innovadores: deseño baseado en modelos” financiado con máis de 120.000 euros e con Eva Balsa Canto como investigadora principal. O seu obxectivo é proporcionar novas ferramentas á industria vitivinícola para deseñar procesos sostibles para a obtención de viños de maior calidade, e ao mesmo tempo ampliar o coñecemento sobre as bases xenéticas das propiedades metabólicas dos lévedos.

Ademais, o grupo participa no proxecto coordinado “Compoñentes avanzados para xemelgos dixitais industriais (a-CIDiT)” a través do subproxecto “Modelos baseados en datos e actualización de modelos para xemelgos”, con financiamento. duns 95.000 euros e con Luis Taboada Antelo e Carlos Vilas Fernández como investigadores principais.  A investigación busca propoñer un marco conceptual para a construción de xemelgos dixitais en sistemas industriais;  desenvolver métodos e algoritmos para a modelización baseada en datos e física do sistema e ferramentas para a actualización de modelos en liña, simulación e optimización de procesos a gran escala tendo en conta a incerteza, a reconciliación de datos e a planificación da produción. Estes métodos aplicaranse e probaranse en catro casos prácticos: fabricación de paneis de madeira; esterilización de alimentos envasados; parques eólicos e unha rede de plantas piloto a escala de laboratorio.

Procesos oceánicos no cambio global

O grupo encabeza o proxecto “Metabolismo do ecosistema dunha rexión costeira de afloramento: integración dos dominios peláxico e bentónico”, cuxa principal investigadora é Carmen González Castro e cuxo financiamento rolda os 250.000 euros.  Tendo en conta os impactos que afrontan as rexións costeiras nun cambio oceánico, a investigación pretende estudar o metabolismo neto dunha rexión costeira de afloramento, a ría de Muros-Noia, que á súa vez constitúe un sistema costeiro de baixo impacto antropoxénico. O obxectivo é obter e proporcionar datos que informen sobre o bo funcionamento dos ecosistemas mariños, seguindo o establecido no Obxectivo de Desenvolvemento Sostible 14.

Inmunoloxía e xenómica 

O grupo lidera o proxecto “Bivalvos, microbiona e enfermidades”, cuxo investigador principal é Antonio Figueras Huerta e cuxo financiamento rolda os 200.000 euros. Estudarase a resposta inmune da ameixa babosa e do berberecho para determinar como reaccionan ante estímulos externos e patóxenos, tratando de explicar as diferenzas de resistencia ás enfermidades en comparación co mexillón. Tamén se estudará o microbioma asociado a estas especies.

Ecoloxía e Recursos Mariños

O grupo lidera o proxecto “Ecoloxía xenómica para o mellora da xestión pesqueira”, cuxos principais investigadores son Francisco Saborido Rey e Laura Casas Castaño. Cun financiamento de máis de 300.000 euros, aplicará ferramentas xenómicas de alto rendemento para resolver algúns dos retos actuais da avaliación pesqueira, proceso necesario para garantir prácticas pesqueiras que garantan unha explotación sostible. Entre elas, a hibridación entre especies filoxenéticamente próximas, e a diverxencia de poboacións -que é o proceso evolutivo contrario- que pode levar ao illamento reprodutivo alterando as unidades demográficas. Estes obxectivos abordaranse mediante dous sistemas de estudo biolóxico: a especie de gallineta en Flemish Cap e a maragota en augas europeas, incluídas as rías galegas.

Laboratorio de Biotecnoloxía Acuática

LPor último este grupo lidera “Un enfoque holoxenómico para dilucidar trastornos de pigmentación en especies de peixes planos criados en catividade”. A investigación, financiada con case 180.000 euros, ten como investigador principal Josep Rotllant Moragas. As malformacións pigmentarias son consideradas un dos factores máis importantes que afectan á viabilidade económica da acuicultura de peixe plano. Polo tanto, o obxectivo principal do proxecto é explorar se a microbiota da pel e do intestino pode regular a pigmentación e, en consecuencia, alterar o patrón de pigmentación da pel do organismo hóspede, tendo en conta o seu fondo xenético.

Outros proxectos do CSIC en Galicia

Ademais do IIM-CSIC, o CSIC Galicia recadou máis de 2 millóns a través de diversos proxectos. 

Os proxectos do Centro Oceanográfico da Coruña, pertencente ao IEO

“Disipación de enerxía en modelos oceánicos e conectividade” é o proxecto que comezou no Centro Oceanográfico IEO-CSIC da Coruña. O seu investigador principal é Manuel Ruiz Villareal e forma parte dun proxecto coordinado polo Instituto de Ciencias do Mar. Cun financiamento duns 130.000 euros, o proxecto supón un esforzo conxunto de dous grupos con competencias complementarias do ICM e do IEO A Coruña para resolver un problema. problema común: explorar posibles melloras nos modelos hidrodinámicos utilizados na actualidade e avaliar o impacto destas melloras nas aplicacións lagrangianas, con especial atención ao problema da conectividade entre as poboacións de pequenos peixes peláxicos e a dispersión de larvas. Outra tarefa é avaliar como afectan estas novas implementacións na avaliación das propiedades de transporte dos fluxos oceánicos.

Proxectos da MBG en Pontevedra

O grupo de Xenética, Mellora e Bioquímica de Brásicas lidera o proxecto “Metabolitos secundarios en Brassicaceae: implicacións para a reprodución xenética e a defensa contra o estrés”, financiado con 266.000 euros, que ten como investigadora principal Elena Cartea González e Pilar Soengas Fernández. Trátase dunha proposta multidisciplinar que reúne a investigadores de tres centros do CSIC (MBG de Pontevedra, IAS de Córdoba e ICA de Madrid) e das universidades de Santiago de Compostela e Córdoba. Afonda nos mecanismos de resistencia que poden intervir na relación planta-insecto e planta-patóxeno en brassicas (rezas, repolos, grelos e grelos) para obter variedades máis resistentes. Así mesmo, búscase obter variedades melloradas, xa sexa para o rendemento, a resistencia a estrés biótico e a calidade e a obtención de novos alimentos e produtos derivados a base de extractos derivados de brassicas para a súa inclusión no mercado. O efecto anticanceríxeno dos compostos de isotiocianato, derivados de brassicas, avaliarase contra o cancro e as liñas celulares de mama.

O grupo de Xenética e Mellora do Millo lidera un proxecto coordinado "Mellora xenética da resistencia do millo e dos mecanismos de defensa contra as tensións bióticas". Está financiado con preto de 160.000 euros e as súas principais investigadoras son Rosa Ana Malvar Pintos e Ana María Butrón Gómez. O seu obxectivo é avanzar na procura de solucións a tres dos principais problemas bióticos que afectan ao millo nas nosas condicións de cultivo: os barrenadores, a contaminación dos grans con fumonisinas e o ataque da praga principal do almacén. O obxectivo é xerar coñecementos básicos que axuden no desenvolvemento de variedades con maior resistencia e/ou tolerancia a estes estrés, ben por si mesmas ou por interaccións con microorganismos beneficiosos.

O grupo de Bioquímica e Fisioloxía de Cultivos lidera o proxecto “Aclaración das relacións entre composición bioquímica e resistencia a estrés biótico en diferentes escenarios climáticos: impacto en usos alternativos do millo”. Financiado con máis de 100.000 euros. , ten como investigadores principais a Rogelio Santiago Carabelos (MBG) e Carlos Souto Otero (UVIGO). Na investigación explorarase o papel da parede celular na resistencia a estrés biótico do cultivo de millo, deseñando novos programas de selección que propoñan modificacións no seu contido e composición. Dunha forma novidosa, probarase o efecto do déficit hídrico sobre estes mecanismos de resistencia nun contexto de cambio climático. Tamén se prestará atención a esclarecer as posibles interaccións positivas ou negativas entre compoñentes da parede celular e usos alternativos do cultivo de millo, avaliando neste caso as interferencias no ensilado e a alimentación.do gando e o potencial na produción de bioetanol mediante a avaliación da sacarificación. Por último, está prevista a implantación de novas tecnoloxías para a fenotipificación e o seguimento de pragas utilizando "drones" como nova ferramenta dentro dun sistema integrado de control de pragas.

Os proxectos do INCIPIT

“Máis alá do arame de púas: unha arqueoloxía comparada dos campos de concentración franquistas” é unha das dos tres proxectos que comezan no Incipit.  Liderado por Alfredo González Ruibal e Laura Muñoz Encinar cun financiamento de máis de 54.000 euros, analizará a represión e violencia franquista durante a Guerra Civil e a ditadura a través da materialidade dos campos de concentración. A través dun enfoque holístico, que combina a arqueoloxía e a antropoloxía forense coa investigación histórica, examinarase o amplo espectro da represión en torno a tres eixos principais: paisaxe, cultura material e memoria.

Xosé-Lois Armada e Pau Sureda son os principais investigadores de “Producción e circulación de metais na transición da Idade do Bronce Final - Idade do Ferro (séculos XI-VI a.C.): interaccións entre a Iberia Atlántica e o Mediterráneo occidental” , cun financiamento duns 100.000 euros. O seu obxectivo é contribuír á comprensión da circulación dos metais (cobre, estaño e chumbo) na Iberia Atlántica e no Mediterráneo occidental durante a transición da Idade do Bronce Final - Idade do Ferro (s. IX-VI a. C.), prestando especial atención á interaccións que estes tráficos xeran entre as citadas áreas xeográficas. Para iso, consta de tres paquetes de traballo: documentación e caracterización arqueométrica de materiais; arqueometalurxia experimental e estudos de paleocontaminación metálica en turbeiras.

“Recoñecer a actividade humana fóra dos castros da Idade de Ferro do Noroeste Ibérico mediante metodoloxías non invasoras (HINTERLAND)” é outro dos proxectos que o INCIPIT inicia no marco desta convocatoria. Financiado con preto de 80.000 euros, os seus principais investigadores son César Parcero Oubiña, David González Álvarez. O seu principal obxectivo é ampliar o coñecemento sobre as sociedades que construíron e habitaron os castros do Noroeste peninsular, mediante a aplicación de métodos de teledetección e prospección non invasiva para detectar evidencias de actividade humana nos arredores dos castros. Preténdese recoñecer o alcance da actividade humana máis aló dos límites destes muros, tratando de identificar restos de distinto tipo: estruturas vinculadas a prácticas produtivas agrícolas, gandeiras ou forestais; estruturas vinculadas á ocupación doméstica; ambientes de agregación social ou actividades simbólicas.